Risk Analizi Nedir? Risk Analizi Yapılmalı Mı?

Risk analizi, iş akışında oluşabilecek problemlerin tespit edilmesi ve analiz edilmesine yönelik çalışmaları kapsayan bir süreçtir. İşletmelerde çalışmalar her an planladığı gibi ilerlemeyebilir. Beklemedik bir anda çalışmalarda aksamalar ve sorunlar ortaya çıkabilir. Bu durumlar işlerin duraklamasına ve firmaya büyük zararlar vermeye kadar sorunları açığa çıkarabilir. Bu gibi sorunların yaşanması firmaların kar oranları üzerinde olumsuz etkiler yaratır. Çalışmaların olumsuz etkilenmemesi ve akış dahilinde işlerin ilerlemesi için risk analizi yapılabilir. Risk analizi, oluşabilecek problemleri tespit etmek, alternatifler üretmek için etkilidir. Bu analiz süreci, riskler için ön görü oluşturmak ve sonrası için olasılıkları değerlendirmek adımlarını kapsar.

İş akışını üzerinde direkt etkileri bulunması, risk analizi sürecinin yürütülmesini önemli kılmaktadır. Her bir aşamasının en ince ayrıntısı ile planlanması ve incelemelerin yapılması için gerekli bilgi birikimine de sahip olmak gerekir. Etkili bir risk analizi nasıl yapılır? Risk analizi süreçleri nelerdir? Risk analizini kim yapar? Tüm bu sorular çerçevesinde risk analizi kavramını ele almaya çalışacağız.

Risk Analizi Yapmak Önemli Mi?

Çalışma akışı bazen firma sahiplerinin istediği düzende ilerlemez. Teknik aksamalar olabilir, planlama yapıldığı gibi ilerlemez, yapılan planların değiştirilmesi gerekebilir. Bu durumda işlerin aksamaması için sorun oluşabilecek durumlar için önceden tedbir almak gerekir. Oluşabilecek problemlerin tespit edilmesi karşılaşılacak zararların büyük oranlarda olmamasına çözüm üretmek için önemlidir.

İşlerin standart seyrinde meydana gelebilecek sorunlar, zaman, maliyet ve marka adı üzerinde olumsuz etkiler açığa çıkarabilir. Karşılaşılacak problemler işlerin yetişmemesine sebep olabilir bu da iş teslim tarihlerini etkiler. Yalnız bununla sınırlı da kalmaz ufak aksaklıklar markanın rekabetten geri kalması ile de sonuçlanabilir.

Bu gibi durumları etkilememesi için önlem niteliğinde planlamalar yapılabilir. Bir nevi hatayı önlemek ya da en az zarar ile atlatmak için firmalar risk analiz çalışmaları yapabilir. Risk analizi sayesinde tüm çalışmaların akışına ve sonrası için kontrollü bir süreç yönetilebilir.

Risk Analizinin Avantajları

Risk analizi firmalar için bir B plan elde etme olanağı sunar. Bu sayede herhangi bir problem ile karşılan durumlarda firmaların elinde fazladan bir çözüm yöntemi oluşur. Bunların dışında firmanın çalışmalarının kontrolünü eline almasını da sağlar. Hangi alanda eksiklikler var hangi alanlar verimi artırır? gibi sorulara cevaplar elde etmek için de risk analizinin yararı olacaktır. Genel olarak risk analizinin sunduğu avantajları incelemek gerekirse;

• İşlerin aksaması ve gecikmesini engeller
• Oluşabilecek problemler için ön görü elde edilir
• Verimliliğin düşmesine engel olmak
• Çalışanlar arası etkileşimleri artırmaya imkan verir
• Firmaların maddi yönetimlerini iyileştirmeye olanak sunar

Risk Analizi Süreçleri Nelerdir?

1. Risk değerlendirmesi yapmak için anket oluşturulması; Risk yönetim çalışmaların en önemli olan ilk adımıdır.  Anket oluşturma adımı kritik adımlardan biridir. Oluşabilecek risklerin belirlenmesini kapsayan adımdır.
2. Riskleri belirleme: Risk oluşturabilecek nedenlerin araştırıldığı adımdır. Risk hangi adımlarda açığa çıkabilir ve bu durumların ana sebebi ne bu adımda öğrenilmeye çalışılır.
3. Risklerin analiz edilmesi; oluşabilecek risklerin belirlenmesinin ardından, risklerin olabilme ihtimallerinin belirlendiği adımdır. Aynı zamanlar oluşacak riskler ile bağlantılı olabilecek sonuçlar ve işlerin genel işleyişlerini nasıl etkileyeceği de değerlendirilmeli.
4. Risklere karşı planlama yapmak; Riskler ve etkileyebileceği çalışmaların tespit edilmesinin ardından oluşmasını engelleme adımıdır.
5. Risk yönetim planı geliştirmek; Risk anında korunması gereken varlıkların tespit edilmesi. Korunması gereken varlıkların hangi durumlarda etkileneceğinin belirlenmesi, bu durumlara karşı önlemler alınmasını kapsayan adımdır.
6. Geliştirilen risk yönetim planlarının uygulanması; risk yönetimi yapmanın öncelikli adımı, problem yaşatabilecek durumların tespit edilmesi ve önlenmesini ya da en az zararla sonuçlanmasını sağlamaktır.
7. Riskleri takip etme; belirlenen risklerin kontrol altına alınmaya çalışıldığı adımdır.

Etkili Bir Risk Analizi İçin Dikkat Edilecek Noktalar Neler?

Riskler nasıl yönetilir? Risk analizinin en doğru şekilde işlemesi için alternatif yöntemler nelerdir? Etkili sonuçlar elde etmeye olanak sunsa da risk analizi adımında işleri biraz daha kolaylaştırmak adına yapılabilecekleri; riskten kaçma, riski paylaşmak, riski kabul etmek, riskleri kontrol etmek gibi 4 başlık altında toplayabiliriz.

Riskten Kaçma

Riskten kaçma; Risk oluşturabilecek işleri çalışma akışına dâhil etmemek risk almamak. Alınacak risk firma için avantaj oluşturmayacak durumda ise bu işe başlamamak bir önlem olarak tercih edilebilir. Özellikle büyük maliyetlerin gerekli olduğu çalışmalarda riskten kaçınmak daha doğru bir seçim olabilir. Çok fazla kayıp vermemek adına firmaların tercih ettiği seçeneklerden biridir.

Riski Paylaşma

Risk paylaşma, oluşabilecek risklerin zararını farklı birimler ya da firmalar ile paylaşılmasını kapsar. Üçüncü bir kişi ile risklerin paylaşılması, firmanın oluşan zararların tümüyle değil daha az oranda bir kısmı ile ilgilenmesine olanak sunar. Bunun için önlem niteliğinde firmalar ile karşılıklı anlaşmalar yapılabilir. Bu sayede risk oluştuğunda sonuçtan tamamen firma etkilenmeyecektir.

Riski Kabul Etme

Risklerin oluşabileceğinin bilince olmak gerekir. Kontrollü bir şekilde çözüme odaklanmak için öncelikli olarak riski kabul etmek gerekir. Bu sayede daha geniş açıdan sorunlara bakabilir ve etkili çözümler üretilebilir.

Riski Kontrol Etme

Oluşabilecek risklerin kontrol altına alınması ve zararın en az seviyeye indirilmesini kapsar. Bunun için de izlenmesi gereken adımlar; çözümler oluşturma, çözümleri hayata geçirme ve sonuçlarını denetleme olarak sırlayabiliriz. Bu sayede riskler kontrol altına alınabilir.

Risk Analizi Yöntemleri Neler?

Risk analizi, sorun ya da sorun oluşturabilecek etkenlerin ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmaları yapmayı kapsayan bir süreçtir. Bu süreç oluşabilecek risklerin tespit edilmesinden, risklerin meydana gelmesinin ardından nasıl çözümler üretilebileceği adımlarını kapsar. Başarılı bir çalışma ile oluşabilecek riskleri kontrol altına almak mümkündür. Bu anlamda kullanılan başlıca yöntemler;

Fine Kinney risk analizi; yaşanmış problemler üzerinden elde edilen veriler ışığında analizler gerçekleştiren bir yöntemdir. Yalnızca iş akışında yaşanılacak risklerle sınırlı kalmamak ile birlikte, çalışanlar ve iş ortamında oluşabilecek sorunların etkilerini de araştıran bir yöntemdir.

L Tipi Matris Analizi; Bir riskin ortaya çıkması ve yaşandıktan sonra karşılaşılacak sorunların boyutları üzerinden veri toplayan yöntemlerdir. Bu analiz ile risklere karşı alınan önlemlerin yeterli olup olamayacağı fikri oluşabilir. Dolayısıyla zaman ve maliyet anlamında boşa kayıp vermemek adına bu yöntem seçilebilir.

Neden Sonuç Analizi; Problemin oluşmasını etkileyen nedenler nelerdir? Bu soru üzerinden bir yol izleyen yöntemlerdir. Problemin ortaya çıkma nedenini araştırır. Bu yöntem soruna neden olabilecek tüm sebeplerin tespit edilmesine yönelik kullanılan etkili yöntemlerden biridir.

Ön Tehlike Analiz Yöntemi; çalışmalara yeni başlarken kullanılabilecek etkili bir yöntemdir. Ön tehlike analizi ile çalışma alanında ve departmanların kontrol edilmesi çalışmalara başlamadan sorunların tespit edilmesi için daha etkili olabilir.

X Tipi Matris Analizi; Alanında uzman kişiler tarafından yürütülmesi gereken yöntemlerden biridir. Çok boyutlu fikirler ile sorunların çözümlenmesi hedeflenir. Bu yöntem standartların üstünde bilgi ve tecrübe isteyebilir. Sorunların farklı açılardan yorumlanmasını kapsar. Dolayısıyla da alanında uzmanlaşmış kişiler tarafından yürütülmesi daha etkili olacaktır.