Son dönemlerde internet ortamında sıklıkla tartışmalar ile adından söz ettiren bir terimdir clickbait tekniği. Bunun etkileri birçok eleştirinin hedefi halindedir. Bu yazımızda konuya bir açıklık getirmek, clickbait tekniğinin ne olduğu, ne için kullanıldığı ve olumlu – olumsuz yanları neler bunlara değinmeye çalışacağız.
Clickbait Tekniği Nedir?
Dijital dünya artık hemen hemen her alana hakim olmuş vaziyette. Toplumun büyük bir kesimi bu dünyada aktif olarak rol almaktadır. Bu durumun olumlu yönleri olduğu kadar, olumsuz yönlerinin varlığı da gözlemlenebilir. Clickbait tekniği de bu olumsuz yanlara örnek olan bir tekniktir. Peki, tam olarak ‘‘Clickbait tekniği nedir?’’ dersek; tık yemi, tıklama tuzağı gibi adlandırmalar ile Türkçe ’ye çevrilmiş bir terimdir clickbait. Merak uyandıracak ancak içerikle bağlantısı olmayan başlıklar ile kullanıcıyı sayfaya çekmek hedeflenmektedir. Özellikle haber sitelerinde daha fazla karşımıza çıkmaktadır. Burada asıl hedef kullanıcıya ihtiyaç duyduğu bilgiyi sunmaktan ziyade siteye ziyaretçi çekmektir.
Clickbait Kullanım Amacı Nedir?
Clickbait kullanımında öncelikli amaç sayfaya kullanıcı trafiği elde etmektir. Özellikle gelen ziyaretçinin site içerisinde geçireceği zamanı uzun tutmak asıl hedeftir. Siteye giriş yapan bir kullanıcının site içerisinde geçireceği zamanın uzun olması tam da sayfa yönetiminin istediği etkidir. Aradığı bilgiye ulaşmak isteyen kullanıcının sayfa içerisinde gezindiği her artı zaman sayfaya trafik akışı sağlamaktadır. Daha da önemlisi ziyaretçi sayısındaki artışlar sayfanın adının daha geniş kitlelerce tanınmasına vesile olmaktadır. Özellikle günümüzde rekabetin yüksek olduğu alanlarda rakiplerin önüne geçebilmek için de tercih edilen bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durumlarda tek bağlantı kullanıldığı gibi birden fazla bağlantının kullanıldığı durumlar ile de karşılaşılmaktadır. Böylece site üzerinde pazarlama faaliyetini de yürütmek mümkündür. Önemsenen durum asıl olarak sayfanın devamlılığını sağlamaktır.
Clickbait Nasıl Kullanılır?
Clickbait tekniğinde, kullanım amacına erişilebilmek için sıklıkla kullanıcının aramaya ihtiyaç duyduğu konular tercih edilmektedir. Kısacası son dönemde hemen hemen her alanda bu durumla karşılaşılması olanağı vardır. Bu da bu durumdan kaçınmayı olanaksızlaştırmaktadır. Clickbait tekniği kullanmak için tercih edilen yerler genel olarak haber içeriği üreten siteler, video içerikleri üreten platformlar, magazin siteleri ve blok içeriklerinin yer aldığı sayfalardır. Clickbait tekniği ile oluşturulmuş başlıklar ile ilgi çekici başlıklar kullanmayı aynı tutmak doğru olmaz. İlgi çekici başlık atmak, içeriğin en dikkat çekici kısmının başlık içerisinde kullanılması durumudur. Clickbait içerikle ilgisi olmadığı halde kullanıcının merakını uyandırıcı nitelikte kalıplara yer vermek anlamına gelmektedir. Bu iki durumu birbirinden ayıran en önemli nokta başlık ile içerik arasındaki bağlantıdır. Burada bahsettiğimiz teknikte amaç tamamen farklı olmak ile birlikte, bir içeriğin en can alıcı kısmını başlık yapmak ile arasında farklar vardır. Birinde amaç ilgili kullanıcıyı siteye yönlendirmek ve istenileni bilgiyi vermektir. Diğer durumda ise tamamen içerikten bağımsız ve kullanıcının tercihlerinin öneminin olmadığı durumlar için kullanılmaktadır.
Clickbait tekniğinde kullanılan pazarlama stratejisinde asıl olan hileyle yönlendirme yapmaktır. Bunun için de genellikle kullanılan başlıklarda dikkat çekici kalıp ifadelere yer verilmektedir. Örnek olarak; emeklilik ile ilgili konular, ülke genelinde gerçekleşen sınavlar ya da iş istihdamı ile ilgili konularda sıklıkla kullanılmaktadır. Genellikle ‘’şok olacaksınız’’, ‘’inanamayacaksınız’’ gibi kalıplarla karşımıza çıkmaktadır.
Clickbait Nerelerde Kullanılır?
Clickbait Tekniği kullanımlarına internette birçok platform üzerinde denk gelmek mümkün olmaktadır. Özellikle bilgi akışının fazla olduğu alanlara yönelimin sıklığı gözlemlenebilir.
Belirli alanlarda kullanımlarına örnek vermek gerekirse;
- Youtube’da clickbait tekniği kullanmak: Öncelikle başlık seçimi burada asıl önemli nokta. Seçilen başlık yönlendirme bağlamında en etkili olan adımdır. Kullanıcıyı çekebilecek gündeme dair önemli noktalara değinilen başlıklara yer verilmektedir. Bunun ardından ise oluşturulan videonun kapak fotoğrafı gelmektedir. Kapak fotoğrafı seçimi ve etkili başlık seçiminin ardında yüklemesi tamamlanan videolar, tıklanma oranlarında artışlara sebep olmaktadır.
- Haber sitelerinde kullanılması: Haber sitelerinde akış daha çok gündemde yer alan başlıklar üzerinde yürütülmektedir. Sıkılıkla aranan konular üzerine yoğunlaşıldığı takdirde bu alanın oldukça etkili sonuçlar elde edildiği gözlenmektedir.
- Kullanılan bir diğer alan ise çoklu fotoğraf galeri olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle magazin ile ilgili konu başlıklarında merak uyandırıcı bir fotoğraf kullanıldığında amaca ulaşmak oldukça kolay olmaktadır. Genellikle bu alanda sıklıkla sayfaya ziyaretçi akışı sağlandığı gözlemlenmektedir.
- Bir diğeri ise sıkılıkla kullandığımız sosyal mecralar üzerinde gerçekleştirilen durumlardır. Sosyal medya bu tekniğin kullanılması için fazlasıyla etkili bir mecradır. Her kesimden kullanıcıya sahip olan bu alanda rekabet de aynı oranda fazladır.
Clickbait Tekniğinin Yararları Nelerdir?
Clickbait kullanılan durumlar her zaman kötü amaçlar için olmayabilir. Yeterli düzeyde kullanıldığı takdirde, sayfada yer alan kaliteli oluşturulmuş içeriklere katkısı yadsınamaz.
- Sayfaya olan trafik akışının artışına katkı sağlayabilir.
- Sayfanın adını duyulmasını kolaylaştırabilir.
- Sık ziyaret edilme oranına ulaşan sayfalar daha da fazla kullanıcıya ulaşım sağlayabilir.
- Arama motoru sıralamasında üst sıralarda yer almayı kolaylaştırabilir.
Clickbait Tekniğinin Zararlar Nelerdir?
Zararları kısmında bakılacak olursa gereğinden fazla kullanımı sorunlara neden olabilir.
- Öncelikle bu durumun en büyük zararı marka bütünlüğüne verilmektedir. Marka bütünlüğü bir site için en büyük etkiye sahip olduğu göz önüne alınacak olursa bu durumun geri dönüşü ciddi sorunlar yaratmaktadır.
- Bu yöntemin, başlangıçta ziyaretçi trafiği sağlaması mümkün olsa dahi uzun vadede bunun tam tersi olması söz konusu olabilmektedir.
- İnternet ortamı kullanıcı bazlı çalışan bir sistemdir ve kullanıcı memnuniyetsizliğinin yarattığı sonuçların sayfaya etkisi de büyük oranda olabilir.
- Daha önce başlıklardan etkilenerek sayfayı ziyaret eden kullanıcı daha sonraları bu durumlara karşı önlem alarak ziyaretlerini kesebilir.
- Site trafiğinin amaçlandığı strateji tam tersi duruma dönebilir ve sayfa var olan ziyaretçisinden mahrum olmakla karşı karşıya kalabilir.
- Clickbait tekniğinin sıkılıkla kullanım örneklerine denk gelmenin getirisi olarak kullanıcı bu durumda karşılaştığında başlığı es geçebilir.
- Doğruluğu bulunmayan başlıkların fark edilmesi ve kullanıcılar arasında hızla yayılması sitenin adı için olumsuz etkilere neden olabilir.
- Kullanıcının her an aynı hataya düşmeyeceği göz önüne alındığında, gereğinden fazla clickbait kullanmak sayfa etkileşimini düşürebilir.
Clickbait Tekniğini Tanımak Mümkün Mü?
Clickbait tekniğini tamamen tanımak ve bunun etkilerinden kaçınmak için net bilgilendirme yapmak mümkün değildir. Son dönemde adından bu kadar sıklıkla bahsedilmesinin nedeni de çok fazla alana yayılmış olmasından kaynaklanmaktadır. İnternette dolaşım sağlanan birçok alanda bu teknik ile oluşturulmuş içeriklerle karşılaşmak mümkündür. Çok fazla tekrar eden cümleler, istenilen bilgiyi kullanıcıya sunmayan içerikler kullanıcıya fikir verebilir. Bu şekilde kullanıcı okuduğundan tatmin olmuyorsa, aradığı bilgiye ulaşmıyorsa burada click tekniği kullanılmış demektir.
Clickbait Tekniğini Engellemek Mümkün Mü?
Click tekniğinden kaçmanın en basit yolu kullanıcın temkini elden bırakmamasıdır. Bilinmeyen siteye yönlendirme yapan linklere tıklamamak en sağlıklısı olacaktır. Clickbait tekniğini çalışmaları yalnız kullanıcı önlemiyle sınırlı kalmıyor. Sosyal platformlarda da bu konu ile ilgili önlemler alınmaktadır. Bu durumları engelleyici kullanıcı ayarları mevcuttur. İnternet tarayıcılarında bu durumu önleyici eklentiler de her geçen gün artış göstermektedir. Burada kullanıcılar açısından dikkatli olmak fayda sağlayabilir.
