E-ticaret alanı son dönemde en çok gelişme gösteren alan olmak ile birlikte, hala da bu süreci sürdürmektedir. Bu durum da yeni yapıları beraberinde getirmektedir. Peki, nedir bu iş modelleri ve neden bunlara gereksinim duyulmuştur. Bu kadar farklı yapılara sahip iş modelinin işletmeler sağladığı faydalar neler veya tüketici bu yeniliklerden nasıl fayda sağlayabilir? Bu yazımızda e- ticaret iş modelleri ve bu iş modellerinin tüketici ve işletmelere sağladığı yararların neler olduğuna değinmeye çalışacağız.
E-ticaretin, normal ticaretten ayrıldığı en temel nokta, işlerin dijital ortamda yürütülüyor olması diyebiliriz. Dijitalleşmenin bu kadar yoğun yaşandığı günümüzde de büyük paylardan birisi ticaret sektörü olmaktadır. Tüketimin azalmadığı, hatta her geçen gün arttığı toplumumuzda bu alana yapılan yatırımlar da haklı nedenlere dayanmaktadır. Tüketiciler ve firmaların ortak paydada birleşmeleri noktasından ortaya e-ticaret kavramı çıkmaktadır. Bu nedenle de bu alandaki yenilikler ardı arkası kesilmeden her geçen gün artmaktadır.
Bu bağlamda son dönemde gündemde olan meselelerden birisi de iş modelleri gelmektedir. Nedir bu iş modeli tabiri ve nasıl bir etkiye sahiptir?
İş modeli, girişimciliğin kavramsal tanımı olarak kullanılmaktadır. Bir kuruluşun yarattığı değeri, bunu nasıl sunduğu ve bu değeri nasıl yakaladığını açıklamaktadır. Normal düzende kullanılan iş tanımlarının e-ticaret noktasında farklılaştığını belirtelim. E-ticarette kullanılan iş tanımları biraz daha farklı olmaktadır. Günümüzde sıklıkla kullanılan e-ticaret modellerini, B2B, B2C, G2B, B2E, C2B, C2C olarak sayabiliriz. Peki, nedir bu modeller ve nasıl etkilere sahipler, yazımızın devamında bunlara kısaca değinmeye çalışalım.
Business to Business (B2B) Nedir?
Business to Business, işletmeden işletmeye gerçekleşen pazarlama olarak bilinmektedir. Bu iş modelinde herhangi bir tüketici etkeni bulunmaz, tamamen iki şirket arasında gerçekleşen bir ticari ilişki vardır. B2B modelinde hedef, işletmelerin kendi aralarında birbirlerini desteklemeleridir. B2B iş modelinde, ham madde ticareti, perakendeci ticareti ve operasyonel nedenler ile şirketler arası birbirlerini desteklemek ön plandadır. B2B iş modelinde yürütülen süreç diğerlerine oranla daha uzun vadede gerçekleşmektedir. Günümüzde kullanılan iş modelleri arasında B2B, az sayıda sadece belirli firmalar tarafından uygulanmaktadır. B2B kullanımına önem veren firmaların dijital pazarlama alanında da öncelikler yapması gerekmektedir. Bunu göz ardı etmek, başarıyı hedeflerinde yakalama noktasında eksikleri doğurabilir. Bunun için dijital pazarlama ile B2B modeli birlikte ele alınması önerilmektedir.
Business to Consumer (B2C) Nedir?
Business to Consumer, firmadan tüketiciye sunulan hizmet ve ticari ilişkiler olarak tanımlanmaktır. Bu iş modelinde izlenen düzende işletmelerden tüketiciye bireysel olarak, direkt hizmetin sunulması sebebiyle en çok kullanılan iş modellerinden birisi olmaktadır.
Türkiye’de genel işleyiş göz önüne alındığında, özellikle sanal pazaryerleri bu iş modelinin en çok kullanıldığı alanların başında gelmektedir. Sanal pazaryeri söz konusu olması dolayısıyla en yaygın kullanılan sektör e-ticaret alanında olmaktadır. Sanal pazaryerlerinin yanısıra işletmelerin kendi internet sitelerinde de uygulanan B2C iş modeli, doğrudan son kullanıcıya ulaşma imkânını ortaya koymaktadır.
Government to Business (G2B) Nedir?
Government to Business, Devletten İşletmelere olarak bilinen iş modelidir. Daha çok ihalelerde kullanılan bu iş modeli, devletten işletmelere gerçekleştirilen bir e-ticaret şeklidir. G2B daha çok devletin gereksinim duyduğu ürünlere ulaşmak için oluşturdukları siteler üzerinden işlerin yürütüldüğü bir iş modelidir. Burada hedef kitle işletmeler olmaktadır. Devlet destekli yapılan işler G2B iş modeline örnek verilebilir.
Business to Employee (B2E) Nedir?
Business to Employee, şirketlerin kendi çalışanlarına uyguladıkları bir tür satış politikasıdır. Burada nihai amaç, rekabetçi ortamda işletmelerin nitelikli personellere ulaşmak ve elde tutmak için yaptıkları bir stratejidir. Çalışana sunulan avantajlar, ikramiyeler, eğitim olanakları, esnek çalışma saatleri, çalışanların güçlenme noktasında izledikleri yolları kapsayan geniş bir iş modelidir. Bu modelde işletme çalışanına yönelik özel nitelikte hizmet sunmaktadır. Şirketlerin genel olarak B2E iş modelini, kurumsal ürünlerin çalışanlar tarafından temin edilmesi noktasında kullanmaktadır.
Consumer to Business (C2B) Nedir?
Consumer to Business, Tüketiciden İşletmeye pazarlama adımlarının izlendiği iş modelidir. İş modelleri arasında en az kullanılan iş modeli C2B olmaktadır. C2B iş modelinde tüketici almak istediği hizmet için fiyat belirlemesi yapabilir. Son karar şirkete ait olsa da, öncelikli fiyatlandırma tüketiciden gelmektedir. Burada izlenen yol, tüketicinin belirlediği fiyatlandırmaya uygun şirketin bulunmasında aracı görevi görmesidir. C2B iş modelini uygulayan sitelerin yaptığı, son kullanıcıdan şirkete pazarlama stratejisinin tam tersini uygulamaktır. Bu noktada, tüketicilerin de ürün kalitesine önem vermesi gerektiğini de vurgulayalım. Karşılıklı iletişimin kuvvetli olması sağlam adımlar atmanın öncelikli şartı olmaktadır. Bu sayede iki tarafta işleyişten memnun kalma imkânını elde eder. Son dönemlerin hızlı yükselen iş modellerinden birisi C2B olmaktadır.
Consumer to Consumer (C2C) Nedir?
Consumer to Consumer, Tüketiciden tüketiciye yapılan pazarlama stratejisine dayanan bu iş modelinde de işletme devre dışı kalmaktadır. Tüketiciden direkt tüketiciye ticari ilişkisinin kurulmasının baz alındığı C2C iş modelinde, tüketiciler kendi ürünlerini pazaryerleri aracılığı ile tüketicilere sunmaktadırlar. C2C iş modeli belirli siteler üzerinden sıklıkla uygulanmaktadır. C2C iş modelinin en sık rastlanılan alanlar ikinci el satış yapılan siteler olduğu gözlemlenebilir. Burada önemli olan, herhangi bir fatura ibrazı gibi zorunlu tutulan kriterlerin bulunmuyor olması ve fiyatlandırma noktasında serbestlik sayesinde sektör hareketliliğini sağlanıyor olmasıdır.
B2B’nin B2C ve C2C’den farkları nelerdir?
B2B’nin diğer iş modellerinden ayrıldığı en önemli nokta, tüketicinin hiçbir adımda dâhil olmamasıdır. B2C ve C2C iş modelinde tüketicinin alıcı veya satıcı olarak işleyişte müdahalesinin olmasına rağmen, yalnızca işletmeler arası iş akışını kapsayan B2B, profesyonel dünyada en sık tercih edilen iş modelidir. Bunun yanısıra, B2B iş modelinde önemli bir nokta da, hedef kitle ve tüketici analizinin çok iyi yapılması gerektiğidir. İşletmeler arası işleyiş dâhilinde olsa da, aynı tüketiciye yönelik yürütülen pazarlama çalışmalarında yapıldığı gibi analizlerin yapılması gerekmektedir. Hedef kitle olarak tanımlanan firmaların tespit edilmesinden, işletmelerin dijital yayınlarına kadar her alanda geniş kapsamlı analizlerinin yapılması için farklı işletmelerden de destek alınabilir. Sektör değerlendirilmesi yapmak da iş modelinin başarılı sonuçlar ortaya çıkarmasında etkili olmaktadır.
Sonuç olarak e-ticaret sektörü geniş çapta bir alanı kapsamaktır ve bu kapsam alanını da her geçen gün genişlemeyi sürdürmektedir. Rekabetin ve rakiplerin fazla olduğu bu alanda sağlam adımlarla ilerleme kaydedebilmek için farklılıklar yapmak gereklidir. Rakiplerin bir adım önüne geçebilmek için işletmelerin bir noktada yapacakları yenilik yeterli olabilmektedir. İş modellerini kullanmak da bakıldığında, hem işletmelere hem de tüketiciye faydalar sunmaktadır. İşletmeler hedef kitlesini daha yakından tanıma imkânı elde ederken, tüketici de taleplerine hızlı dönüşler alma noktasında bu faydalar ile karşılaşırlar. Sadece tüketici değil işletmelerin, rakiplerinin analiz edebilmelerine de ayrıca katkı sunan iş modelleri gelecekte çok daha farklı yapılar ile e-ticareti canlandırmaya devam edecek gibi görünüyor. Dijital evrim hızla sürmekte ve büyük pastadan pay almak için bu akışa ayak uydurmak gerekmektedir. Bu noktada da en büyük avantajı bu iş modelleri sayesinde yakalayabilirsiniz. E-ticaret iş modellerinin önemli olduğu alanlardan birisi de depo yönetim sistemleridir. Depo yönetim sistemleri hakkında daha fazla bilgiye ulaşmak için tıklayın.
