Karanlık pazarlama, adına baktığımızda çok olumlu etkiler bırakmıyor değil mi? Adı her ne kadar tedirginlik uyandırsa da yapabilecekleri görüldüğünde durum tam tersi olacaktır. Pazarlama sektörünün yeniliklerinden birisi olan dark marketing, etki alanlarını keşfeden firmaların sıklıkla çalışmalarında yer verdiği alternatifler olarak karşımıza çıkmaktadır.
Pazarlama hayatımızın her alanına entegre olmayı başarmış durumda. Biz farkında olalım ya da olmayalım gün içerisinde pek çok platformda reklamlara maruz kalmaktayız. Bu reklamların büyük çoğunluğunun reklam olduğu bilincinde iken, bazı anlarda reklama maruz kaldığımız halde bu çalışmaların reklam niteliği taşıdığının farkında olmayız. Karanlık pazarlama bu çalışmalardan biridir. Karanlık pazarlama, marka adı veya herhangi bir marka adıyla bağlantılı olacak detaylara yer vermeden yürütülen çalışmalardır.
Karanlık pazarlama stratejisinin temelinde, bir ürün veya hizmet için ihtiyaç ortaya çıkarma çalışmaları yer almaktadır. Kullanıcının talebi olmadığı halde yapılan çalışmalar sonucu ihtiyaç yaratma algısına yönelik başarılı adımlar ile satış gerçekleştirme hedeflenmektedir. Ürün ve hizmete duyulan ihtiyacı tetiklemeye yönelik çalışmalar gerçekleştirmek ve bunun sonucunda başarı elde etmek için kişiselleştirilmiş çalışmalara ağırlık vermek gerekmektedir. Dolayısıyla genele hitap etmek ya da çok fazla kullanıcıya ulaşma hedefler dahilinde değildir. Daha çok belirli bir hedef kitle odak merkezine alınır ve bu kullanıcıların davranışlarının doğrultusunda strateji geliştirilmektedir.
Karanlık Pazarlama Neden Yapılır?
Karanlık pazarlama anlayışının benimsenmesindeki önemli sebeplerden birisi, bilinçaltına yönelik çalışmalar ile satış oranlarının artırılabilmesidir. Başarılı bir çalışma ile kullanıcıların satın alma eylemleri üzerinde etkili olmak için önemli avantajlar elde edilebilir. Karanlık pazarlama adı ile ilk karşılaşıldığında çağrışımı farklı olabilir fakat çalışma prensibinin temeline baktığımızda, tüm pazarlama stratejilerinin yaptığını yapmaktadır; satış yapmak. Özellikle dijital pazarlama çalışmaları göz önüne alındığında daha fazla kullanıcıya hitap etmek ve daha fazla kişiye ulaşmak geleneksel pazarlamaya göre biraz daha hızlı olmaktadır. Ayrıca, e-posta pazarlaması ve kullanıcı yorumlarının yer aldığı formlar gibi firmanın çalışmaları üzerinde test yapabilme, eksiklerini fark edebilme kısacası geri dönütler alabilme imkânı elde etmek mümkündür. Geleneksel pazarlama stratejilerinin en önemli geri dönütü satış oranları üzerinde meydana gelecek değişikliklerken bu durum dijital pazarlamada biraz daha farklı olmaktadır.
Dijital pazarlama çalışmaları dahilinde kullanılan karanlık pazarlama yöntemi daha çok reklam yapılması yasak olan ürün grupları üzerinden gerçekleştirilmektedir. Özellikle ülkemizde yapılan düzenlemeler ile alkol ve tütün ürünlerinin satışları ve reklamları üzerinde kısıtlamalar meydana getirilmesi firmaları alternatif yöntemler aramaya itmektedir. Karanlık pazarlama da tam olarak bu noktada akışa dâhil olmaktadır. Yapılan bu kısıtlamalar sebebi ile karanlık pazarlamanın kullanılmasında yoğunluğun sektörel olarak bu alana kalmasını kaçınılmaz olarak tetiklemektedir. Firmalar satış yapmak ve cezai yaptırımlar ile karşılaşmamak adına karanlık pazarlama çalışmalarını sürdürmektedir. Herhangi bir logo, etiket, marka adı olmadan markanın ürün ve hizmetinin tanıtılması hedeflenmektedir. Etkili bir çalışma ile kullanıcıyı etkilemek, satın almaya yönlendirmeler yapmak mümkün olmaktadır.
Geniş açıdan olaya baktığımızda, bir reklam için önemli olan faktörlere baktığımızda, markanın logosu, renkleri ve slogan ön planda gelmektedir. Pek çok firma ya sloganı ile ya da logo çalışmaları ile kullanıcının aklında yer etmektedir. Dolayısıyla da düşündüğümüzde bunların ortadan kalktığında kullanıcı üzerinde nasıl bir etki bırakabiliriz? Sorusu da açığa çıkmaktadır. Bu soruya cevap niteliğinde olarak da karanlık pazarlama kendisini göstermektedir. Markanın resmi olarak bağlantılı olduğu faktörlerin çalışmalara dâhil edilmemesi ile de reklam yapılabilirin göstergesidir.
Karanlık Pazarlama Yöntemini Etkin Kullanmanın Yöntemleri Nelerdir?
Karanlık pazarlama çalışmalarında, doğru hedef kitle belirlemek ve bu kişiler üzerinde algıları yönetebilecek çalışmalar yürütmek zorlu bir süreçtir. Bu süreçte firmaların yararına olacak bazı önemli noktalar bulunmaktadır. Dikkatli bir çalışma ile karanlık pazarlama çalışmalarında başarılı sonuçlar elde edilebilir. Bu anlamda dikkat edilecek noktalara bakacak olursak;
Doğru hedef kitleyi belirlemek. Pazarlama çalışmalarının ilk önceliği hedef kitlenin belirlenmesidir. Markanın sunduğu ürün ve hizmeti gerçekten ihtiyacı olan ve ilgilenebilecek kullanıcıya ulaştırılması ile olumsu sonuçlar elde edebiliriz. Aksi halde yapılan çalışmalardan bir sonuç elde etmek çok mümkün olmayacaktır. Doğru hedef kitle başarıya giden yolculukta en önemli faktörlerden birisidir.
Kişiselleştirme çalışmaları adımını atlamamak gerekmektedir. Pazarlama çalışmaları her biri farklı alana ve tüketici davranışına hitap etmektedir. Bu durumda firmanın karar vermesi gereken önceliklerden birisi de genel kullanıcıya mı öznel kullanıcıya mı çalışma yürütmek istediğidir. Çalışmaların yönünü de etkili olan buradan çıkacak sonuç belirleyecektir. Marka belirli bir kitleye hitap edeceği zaman çalışmalarını daha kişisel davranışlar üzerinden gerçekleştirmelidir. Karanlık pazarlama anlayışı da buna örnek olacak tekniklerden birisidir. Kullanıcı davranışını etkileyebilmek amaçlandığı için çalışmalar daha öznel nitelikte olmalıdır.
Farklılığınızı yansıtın. Karanlık pazarlama çalışmalarında ne kadar özgün ve yaratıcı olursanız aynı oranda başarılı sonuç elde edebilirsiniz. Bu konuda yaratıcılığınızı ne kadar konuşturursanız o derece etkileşim sağlayabilirsiniz. Dolayısıyla da zorlayabildiğiniz kadar bu durumu zorlamanız ortaya başarılı sonuçlar çıkarmak adına önemli olacaktır.
Mesajın etkili olması gerekmektedir. Marka adının ve logonun geri planda tutulması bu çalışmaların önemli noktasıdır. Bu durumda yapılması gereken, etkili bir mesaj oluşturmaktan gelmektedir. Etkili bir mesaj ile kullanıcının dikkatini çekebilirsiniz. Satış yapmanın önemli adımlarından birisi de tüketicinin ilgisini çekmek merakını uyandırmaktır ve bunu da en iyi etkili mesajla sağlayabilirsiniz.
Tanınmış kişiler ile birlikte çalışmak. Büyük firmaların çalışmalarında, tanınmış kişilere yer vermek ve bu kişiler üzerinden takipçilerine erişmek yapılabilecek önemli adımlardan birisidir. Özellikle sosyal medya platformları etkili satış için önemli alternatiflerdendir.
Karanlık Pazarlama Örnekleri
Karanlık pazarlama ülkemizde öncelikli olarak kısıtlamalara tabi olan ürünler için kullanılıyor olsa da tamamen bu amaca yönelik çalışmalar olarak görülmemelidir. Çalışmaların asıl amacı kullanıcı bilinçaltına yönelik satın alma eylemini tetikleyecek teknikler kullanmaktır. Bunlar arasında en sık karşılaştığımız durumlar;
Promosyon ürünler kullanmak; büyük firmaların sıklıkla kullandığı bir yöntemdir. Yeni çıkmış ürünün tanıtılması ya da bir ürünün daha fazla ön plana çıkarılması için promosyon alternatifi değerlendirilebilir. Bu sayede ürün kullanıcıya tanıtılmış olur.
Ürün yerleştirme kullanmak; hepimiz sosyal medya platformları başta olmak üzere, severek takip ettiğimiz dizilerde dahi ürün yerleştirme tekniği ile karşılaşıyoruz. Video içerikleri bu adımın en çok tercih edilenlerinden birisidir. Video içeriğine ürün yerleştirmesi ile yüksek oranda izleyici kitlesine bir çalışma ile ulaşma imkânı elde edilebilir. Bunun yanı sıra, kullanıcı sayısının aktif olarak artış gösterdiği sosyal medya hesapları da karanlık pazarlama çalışmalarının sevdiği platformlardır.
Logosuz reklamlar oluşturmak. Karanlık pazarlamada etkili olan yöntemlerden birisidir. Bu yöntem ile son zamanlarda birçoğumuz karşılaşmışızdır. Çok bilindik cips markası gibi ya da içecek markalarında bu yöntem son dönemlerde yer verilmektedir. Logo kullanılmasa da firmanın takipçileri bu ürünleri rahatlıkla tanır ve bu da firma ile müşteri arasındaki sadakatini vurgulamaktadır.
