Pazarlama çalışmaları hem ticaret hem de e-ticaret için önemli bir çalışmadır. Pazarlama çalışmaları sayesinde, işletmeler büyüme fırsatı bulur. Hedeflediği alıcı kitlesine ulaşabilir. Böylece satış oranlarını kazanarak kar elde edebilir. Bu açıdan baktığımızda pazarlamanın temelinde “satma” fikri olduğunu söyleyebiliriz. Ürünün alıcı tarafından fark edilmesi ve alıcıyı satın almaya ikna etmek pazarlamanın temel fikrini oluşturur. Ancak pazarlama tekniklerinden biri olan yeşil pazarlama, öncelikleri dolayısıyla diğer pazarlama modellerinden ayrılır. Yeşil pazarlama nedir? Diğer pazarlama tekniklerinden hangi yönleri ile ayrılıyor? Yeşil pazarlama stratejileri nelerdir? Bu soruların cevabını yazımızın devamını okuyarak öğrenebilirsiniz.
Yeşil Pazarlama Nedir?
Kavram olarak ilk 1975 yılında ortaya çıkan yeşil pazarlama (green marketing), ekolojik pazarlama olarak adlandırılmıştır. Pazarlama faaliyetleri yürütülürken geri plana atılan çevresel etkileri ekolojik pazarlama kavramı ile yankı oluşturmuştur. Bu bilgiden hareketle yeşil pazarlama ile ilgili olarak, pazarlama çalışmaları gerçekleştirilirken, çevreye verilen tahribatın en aza indirgenmesini amaçlayan pazarlama modelidir.
Pazarlama faaliyetleri yürütülürken, kullanılan enerjinin bilinçli tüketimi, kaynağın tüketimi sağlanırken diğer kaynaklara olan etkisi ve üretim ve pazarlama esnasında çevrede oluşan kirlilik oranı gibi konular yeşil pazarlama tekniğinde dikkat edilen ve önem verilen konuların başında gelir. Üretim sürecinde çevrede oluşan kirlilik, tüm canlıların yaşam alanını tehdit eder. Etki derecesi de oldukça uzun vadeli olacaktır. Üretimin sürekli olduğunu ve çevre kirliliğinin de uzun vadeli etkileri olduğunu düşününce, üretim ve pazarlama süreçleri tüm canlıların sağlıklı yaşama hakkını elinden alan bir kısır döngüyü oluşturur.
İnsan ihtiyaçları ve temel gereksinimlerin karşılanması gibi konulara çözüm önerisi sunulurken aynı zamanda çevreye olan etkileri göz ardı edilmemelidir. Nihayetinde bu dünyada yalnız yaşamıyoruz. Biz insanlar kadar doğada yaşayan hayvan ve bitkilerin de yaşama hakkını elinden almak etik bir davranış değildir. Ayrıca hukuki boyutları da bulunur. Üretimde kullanılan kaynakların bilinçsiz kullanılması, ilerleyen süreçte üretim alanında sıkıntı yaşanmasına da sebep olacaktır. Bu nedenle pazarlama faaliyetlerini gerçekleştirirken, çevresel etkileri gözeterek yapmalısınız.
Eğer ki bu davranışı pazarlama ilkesi olarak benimser ve uygularsanız, toplum tarafından takdir kazanırsınız. Bu da aslında sizi rakiplerinizin önüne geçmenize yardımcı olur. Doğaya olan hassasiyet artması, insanların daha sağlıklı tercihlere yönlendirdi. Yediği gıdalardan kullandığı ürünlere kadar her alanda organikliği ve doğayı savunan insanların sayısı her geçen gün artıyor. Böylece pazarlama yaparken doğayı gözetmek ve oluşan tahribatı en aza indirgemek, sağlam bir imaj kazandırır. Böylece doğa dostu tüketicilerin ilgisini çekerek sizden alışveriş yapmasını da sağlamış olursunuz.
Yeşil Pazarlama Neden Önemlidir?
Doğayı koruyan ve kaynakların kullanımı konusunda üreticinin bilinçlenmesini amaçlayan yeşil pazarlama neden önemlidir? Bu sorunun cevabını aslında hepimiz biliyoruz. Çünkü yaşanan iklim krizler, küresel ısınma ve doğal kaynakların tükenme tehlikesi büyük küçük herkesin aşina olduğu bir konudur. Küresel ısınmanın tetikleyici unsuru olarak ekolojik dengenin bozulması olduğunu söylemek pek de yanlış olmaz. Ekolojik dengenin daha da bozulmaması için bazı önlemlerin alınması, öncelikli görevimiz olmalıdır. Üretim sektörünün sürekli üretme arzusu, ekolojik dengenin bozulmasını etkiler. Üretim sürecinde yaşanan doğa tahribatı, pazarlama ve taşıma sürecinde de devam ediyor.
İşletmelerin, tüketici ihtiyacı karşılama üzerindeki bu isteği, çevrede oluşturduğu tahribatı gölgede bırakır durumda. Bu konuda işletmelerin bilinçlenmesi ve doğayı tehdit etmeden üretim sürecine devam etmesi gerekir. Özetle, yeşil pazarlamanın önemini şu şekilde maddeleştirebiliriz;
- Ekolojik tahribatın en aza indirgenmesini sağlar.
- Küresel ısınmanın etkisini yavaşlatabilir.
- Üretim sırasında doğal kaynakların kullanımı konusunda bilinçlendirir.
- Sanayileşme sonucu ortaya çıkan çevre kirliliklerini ve olumsuz etkilerini azaltır.
- Doğal kaynakların daha uzun süre tüketilmesini mümkün kılar.
- İnsanların verdiği doğayı koruma savaşında onlara destek olur.
- Doğal kaynaklar bilinçli kullanıldığı için finansal açıdan daha uygun maliyetli olur.
- Ayrıca yeşil pazarlama stratejisini kullanan işletmelerin imajları
Yeşil Pazarlamanın Aşamaları Nedir?
Çevresel etkileri gözetilerek üretim yapma ve pazarlama ilkesini içeren yeşil pazarlamanın 4 aşaması bulunur. İlk aşama, üretilen ürünün tasarımı ile ilgilidir. Bu aşamada, işletmenin üreteceği ürün, doğa dostu ve yeşil ürünlerdir. Yeşil ürün, tüketicinin ihtiyacı olan ürün üretilirken çevrenin daha az kirletildiği ve doğal kaynakların bilinçli bir şekilde kullanıldığı üründür. İşletme tasarı olarak belirlediği ürünlere karar verdikten sonra ikinci aşamaya geçersiniz.
İkinci aşamada ise işletme, strateji olarak çalışmalar yapar. Yeşil strateji olarak ifade edebileceğimiz bu stratejiler, çevreyi koruma ve kaynakların kullanımı üzerinedir. Yani üretim yaparken oluşan atıkların oranını azaltma gibi bir çalışma bu aşamada yer alır.
Üçüncü aşamada ise işletme, sadece yeşil ürün üretmeye başlar. Dolayısıyla, ürettiğiniz ürün artık sadece yeşil ürün olarak ifade edilen ürünlerdir. Diğer ürünlerin üretimini durdurursunuz. Bu işletme açısından oldukça radikal bir karardır. Çünkü sadece yeşil ürün üretmek ve diğer ürünlerin üretimini yapmak işletmeyi ilk zamanlar finansal olarak zorlar.
Dördüncü ve son aşamada ise, işletme sadece üretim anlamında değil pazarlama sürecinde de yeşil uygulamaya gider. Peki bu ne demek oluyor? Yeşil pazarlamayı benimseyen ve üretime çevreye ve kaynaklara dikkat ederek gerçekleştiren işletmeler, diğer aşamalarda da dikkat eder. Bunu artık bir sorumluluk haline getirir ve işletmenin üretim ve pazarlama kültürünü oluşturur.
Yeşil Pazarlama (Green Marketing) Stratejisi Nelerdir?
Pazarlama stratejilerinden biri olan yeşil pazarlama içerisinde işletmelerin yararlanabileceği stratejiler bulunur. Bu ürün stratejilerini şu şekilde açıklayabiliriz.
Yeşil Ürün Stratejisi
Bu stratejiyi üretilen ürün üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Ürünü üretirken doğal kaynakları kullanmalısınız. Ancak bu kullanım bilinçli ve zararsız şekilde olmalıdır. Ürünün üretimini yaparken doğaya zarar vermezsiniz. Ürün ise doğal ve geri dönüştürülebilir olarak üretimini yaparsınız. Yeşil ürün kavramının oluşumunu sağlayan formül maddeleri;
- Tatmin (satisfaction)
- Sürdürülebilirlik (sustainability)
- Sosyal kabul (social acceptibility)
- Güvenlik (safety)
Yeşil Fiyatlandırma Stratejisi
Diğer bir strateji maddesi ise yeşil fiyat stratejisidir. Üretilen doğal ürünün fiyatı belirlenirken yatırımlar ve üretim maliyeti eklenerek oluşturursunuz. İnsan sağlığını tehdit etmeyen, ileriye dönük yapıcı ürünler olduğu için fiyatları, diğer ürünlere göre daha pahalı gelebilir. Burada yapmanız gereken alıcıya ürünün tanıtımını iyi yapmak ve neden fiyatının bu şekilde olduğunu anlatmaktır. Son zamanlarda bildiğiniz gibi organik ürün ve üretim oldukça revaçta. Siz de yeşil ürününüzü satın alanları sonraki süreçte sağlayacağı faydayı anlatmalı ve satın alıma ikna etmelisiniz.
Yeşil Tutundurma Stratejisi
Bu kısma kadar olan aşamalarda ne yapıldığını kısaca özetleyelim. İlk olarak, ürün doğal bir şekilde çevresel etkileri gözetilerek üretilir. Burada önemli olan ürün ve üretim sürecinin ekolojik dengeye zarar vermeyecek şekilde gerçekleşmesidir. Daha sonra ise üretilen ürünün fiyatlandırması maliyet ve yapılan yatırım gözetilerek ayarlanır. Yeşil tutundurma stratejisinde ise ürün artık pazarlanmaya hazırdır. Pazarlama çalışmaları, satış, halkla ilişkiler ve reklam çalışmaları bu kısımda gerçekleştirilir. Reklam ve kampanya çalışmalarında ürünün doğa gözetilerek üretildiği vurgusu yapın.
Yeşil Dağıtım Stratejisi
Ürünün pazarlama ve ulaştırma kısmını içeren dağıtım kanallarının sağlıklı ve çevreye uygun bir şekilde gerçekleştirilmesini içerir. Dolayısıyla ulaştırma sürecinde kullanılan araçların yakıt miktarından, kargolama kullanılan malzemeye kadar olan her malzeme, doğanın dengesini bozmayacak madde kullanılarak üretilmelidir.
Yeşil Etiketleme Stratejisi
Ürünün ekolojik dengeye karşı duyarlı şekilde üretildiğini gösteren sertifika, ürünün yeşil etiketli olduğunu gösterir. Ayrıca yeşil etiket, alıcının ürüne karşı güven duygusunu kazanmasına yardımcı olur. Yeşil etiketli ürünleri doğa dostu ürünler olarak ifade edebiliriz.
